Sự ra đi của Bộ trưởng Tài chính nhấn mạnh những chia rẽ sâu sắc trong chính phủ đang gặp khó khăn.

Người ta thường nói rằng một tuần là khoảng thời gian dài trong chính trị.

Nhưng thử tưởng tượng, chỉ một ngày thôi cũng có thể thay đổi tất cả.

Bộ trưởng Tài chính từ chức chỉ vài giờ trước khi bà phải đứng trước Hạ viện để đọc một bản tuyên bố kinh tế mà bà có thể không tin tưởng – và vì một thủ tướng mà giờ đây bà cũng không còn tin tưởng.

Bà ấy từ chức.

Bộ trưởng Tài chính tương lai, người được cho là sẽ thay thế bà vào cuối tuần này nếu bà đọc bản tuyên bố đó, dường như đã bỏ rơi thủ tướng vào phút chót.

Ông ấy vắng mặt. Một người trung thành đã được đưa vào thay thế, nhưng không ai biết sẽ giữ vị trí này trong bao lâu.

Lãnh đạo đảng NDP, người trước đó đã hỗ trợ thủ tướng, giờ lại tin rằng ông cần phải từ chức.

Ông ấy có thể lật đổ chính phủ trong một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm nhờ vào sự ủng hộ từ các phe khác trong Hạ viện, nhưng hiện vẫn còn mơ hồ về ý định thực sự của mình.

Và điều tương tự dường như cũng đúng với khoảng 60 nghị sĩ trong đảng cầm quyền.

Việc thủ tướng cần phải giữ được sự ủng hộ của các thành viên trong đảng nói lên rất nhiều về thách thức lớn lao đang chờ đợi ông với đất nước phía trước.

Theo ghi nhận, lãnh đạo đảng Bloc Québecois tuyên bố chính phủ Trudeau đã kết thúc, trong khi lãnh đạo đảng Bảo thủ kêu gọi một cuộc bầu cử mà ông liên tục gọi là “bầu cử carbon.” Chúng ta có thể sớm chứng kiến điều đó.

Bản tuyên bố tài chính nói trên dự báo thâm hụt 61,9 tỷ đô-la trong năm vừa qua và 48,3 tỷ đô-la cho năm tới, điều này chẳng khác nào một chiếc xe tải đang lao qua rào chắn và đưa chính phủ rơi xuống vực thẳm.

Chưa bao giờ chính phủ Trudeau gặp phải điều gì giống như thế này. Và cũng không chính phủ nào trong ký ức gần đây từng phải đối mặt với tình huống tương tự.

Bộ trưởng vừa từ chức, Chrystia Freeland, đã không ngừng hứng chịu mọi "đòn đánh" thay cho Thủ tướng Justin Trudeau: từ việc đàm phán với các thủ hiến, ứng phó với Tổng thống Hoa Kỳ mới đắc cử Donald Trump, xử lý chi tiêu quá mức, các vụ bê bối nghiêm trọng, tranh cãi trong nội các và đảng, cho đến thực tế đáng buồn là đất nước từ lâu đã mất niềm tin – và bà ấy chưa từng chớp mắt. 

Nhưng khi Thủ tướng nói với bà vào hôm thứ Sáu rằng những bất đồng giữa họ về đường hướng kinh tế liên bang và quan điểm của bà không thể dung hòa được – và rằng bà có thể mất việc sớm nhất là vào thứ Tư tới – bà đã nhận ra "sợi dây" kiềm chế bà ngắn như thế nào và lòng trung thành đôi khi dễ dàng bị lãng quên ra sao. Đây chính là bản năng tàn nhẫn của Trudeau, khi ông không còn tự hào về nội các đầy phụ nữ của mình.

Thay vì nhận thêm một "viên đạn" nữa và đứng trong Hạ viện như một bộ trưởng đã chết trên danh nghĩa, Freeland đã lấy một tờ giấy, vận dụng kỹ năng của một cựu nhà báo, và viết một bức thư đầy chất độc.

Trong thư, bà nhắc đến những "chiêu trò chính trị" của chính phủ, nói về việc "bất đồng" từ lâu với cấp trên, nhấn mạnh rằng người dân biết rõ khi nào chúng ta làm việc vì họ và khi nào chúng ta chỉ tập trung vào chính mình, và khẳng định bà không còn lựa chọn nào "thành thật" hay "khả thi" ngoài việc phải từ chức.

Điều đáng chú ý là "chiêu trò lớn nhất" trong kế hoạch của Trudeau – những tấm séc trị giá 250 đô la gửi cho rất nhiều người dân Canada, một đề xuất không nhận được sự ủng hộ rộng rãi về chính trị – đã biến mất hoàn toàn.

Lãnh đạo Đảng Bảo thủ, Pierre Poilievre, đã tận dụng khoảng trống này để đặt câu hỏi trong Hạ viện: “Tôi có một câu hỏi cho bộ trưởng tài chính. Bạn là ai vậy?”

Câu trả lời chính là Dominic LeBlanc, một người trung thành khác, được vội vã bổ nhiệm vào vị trí này sau cuộc nói chuyện với Trudeau vào buổi chiều cái ngày đáng quên của chính phủ. Hiện tại, ông đang nắm ba vị trí – tài chính, an toàn công cộng, quan hệ liên chính phủ – và cả hồ sơ Canada-Hoa Kỳ.

À đúng rồi, hồ sơ Canada-Hoa kỳ. Chính sự giáng chức này có lẽ đã trở thành giọt nước tràn ly đối với bà Freeland.

LeBlanc ít nhất đã cùng Trudeau đến Mar-a-Lago để gặp Trump hai tuần trước. Trump ghét Freeland, thậm chí còn tuyên bố ông không bao giờ muốn gặp lại bà ấy trong cùng một căn phòng.

Trong bức thư hôm thứ Hai, Freeland cảnh báo về "mối nguy hiểm nghiêm trọng" mà lời đe dọa áp thuế của Trump gây ra cho đất nước. Bà muốn Canada "cẩn trọng" về mặt tài chính để chuẩn bị đối phó với hậu quả kinh tế khủng khiếp có thể xảy ra, bao gồm suy thoái và lạm phát.

Việc bà ấy được đề nghị một chức vụ hư danh, không có bộ phận cụ thể, cũng không có thẩm quyền để đối phó với mối đe dọa này cho thấy bà đã mất chỗ đứng nghiêm trọng trong mắt cấp trên. Trên bề mặt, bà có thể xuất hiện như một ứng viên lãnh đạo trong tương lai, nhưng việc bà gắn bó quá lâu với Trudeau có thể trở thành rào cản khó vượt qua đối với đảng của bà, chưa nói đến cử tri.

Về phần Mark Carney, cựu Thống đốc Ngân hàng Trung ương Canada và Ngân hàng Trung ương Anh – người hiện có tất cả lợi thế trong tay – ông đã khôn ngoan từ chối nhận chức bộ trưởng tài chính hay tham gia chính phủ theo lời mời của Trudeau. Đây không giống như việc giải cứu ai đó khỏi một tòa nhà đang cháy; nó giống với việc bước vào đó và ở lại.

Trudeau hiện không thể rời đi, nhưng chính phủ của ông cũng không thể tiến xa hơn nữa. Những ngày tàn của chính phủ Đảng Tự do, giờ đã bước sang năm thứ 10, đang cận kề.

Sau cùng, mười năm trong chính trị quả thực là một quãng thời gian dài.

Kirk LaPointe là một nhà bình luận của Glacier Media với nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực báo chí.

© 2024 Business in Vancouver

Bản tiếng Việt của The Canada Life