Việc Canada giảm tài trợ cho các chương trình dành cho người bản địa là một “cú đánh lớn” đối với các cộng đồng. Các cộng đồng này có thể sẽ phải tìm kiếm vốn tư nhân để đáp ứng nhu cầu của mình, theo nhận định của một Giám đốc điều hành (CEO) thuộc các Quốc gia Đầu tiên (First Nations).
Chính phủ Tự do liên bang đã đệ trình kế hoạch chi tiêu năm 2025 vào thứ Ba, cho thấy mức cắt giảm tài trợ hơn 2,3 tỷ CAD cho hai chương trình bản địa trong vòng 5 năm tới.
Tracee Smith, CEO người bản địa của công ty vốn đầu tư mạo hiểm Keewaywin Capital In, nói với BNN Bloomberg rằng điều đặc biệt đáng chú ý và đáng thất vọng trong năm nay là các chương trình phải đối mặt với việc cắt giảm.
Báo cáo ngân sách nêu rõ Dịch vụ Bản địa Canada (Indigenous Services Canada) và Quan hệ Hoàng gia–Bản địa và Các vấn đề Phương Bắc (Crown-Indigenous Relations and Northern Affairs) sẽ phải đối mặt với mức cắt giảm hai phần trăm mỗi năm để tăng cường hiệu quả.
Bà Smith nói: “Tôi nghĩ điều đó thực sự sẽ được cảm nhận rõ rệt tại các cộng đồng này trên khắp đất nước.”
Bà Smith cho biết, trong khi chính phủ nói rằng việc cắt giảm nhằm tăng hiệu quả — tức là họ sẽ cắt giảm các quan chức ngồi trong văn phòng — thì chính những người trong cộng đồng lại bị ảnh hưởng khi không có ai trả lời các cuộc gọi của họ.
“Sự thất vọng tiếp tục gia tăng khi phải làm việc với các bộ phận này về việc tiếp cận nguồn tài chính mà họ được hưởng và cả các chương trình họ cần để tiếp tục xây dựng cơ sở hạ tầng: nhà ở, y tế, giáo dục,” bà Smith nói.
Báo cáo ngân sách khẳng định “chính phủ vẫn cam kết hòa giải” và hai chương trình này cung cấp các dịch vụ quan trọng theo yêu cầu pháp lý hoặc hiến pháp, bao gồm dịch vụ gia đình và trẻ em, chăm sóc sức khỏe ban đầu và cơ sở hạ tầng cộng đồng thiết yếu.
Bà Smith cho biết các cộng đồng bản địa cần nhà ở và các chương trình tài trợ của chính phủ là không đủ.
Theo báo cáo năm 2024 của Hội đồng Các Quốc gia Đầu tiên (Assembly of First Nations), cần khoảng 350 tỷ CAD để giải quyết khoảng cách về cơ sở hạ tầng.
Ngân sách liên bang liệt kê 2,8 tỷ CAD cho nhà ở bản địa đô thị, nông thôn và phía Bắc. Ngoài ra, còn hơn 3 tỷ CAD còn lại cho Các Quốc gia Đầu tiên, Inuit và Métis để thúc đẩy các ưu tiên nhà ở của họ.
Bà Smith phê phán trọng tâm của chính phủ: “Về cốt lõi, tầm nhìn của họ không thực sự tập trung vào cơ sở hạ tầng và nhà ở bản địa. Họ tập trung nhiều hơn vào các dự án năng lượng và thỏa thuận hạt nhân, và những thứ tương tự.”
Bà Smith kêu gọi các cộng đồng bản địa cần tìm cách tận dụng vốn tư nhân để lấp đầy khoảng trống tài trợ của chính phủ.
Bà Smith nói: “Có nhiều vốn tư nhân hơn nhiều so với tiền của chính phủ.”
Bà cho biết bà đang thấy ngày càng nhiều nhà đầu tư muốn bỏ tiền vào và thu về lợi nhuận đồng thời tạo ra tác động xã hội (social impact).
BNNBloomberg.ca
